जाणून घ्या काय आहे पत्रा चाळ घोटाळा ?

महाराष्ट्रातील 1,039 कोटींच्या पत्रा चाळ जमीन घोटाळ्याप्रकरणी शिवसेना खासदार संजय राऊत यांना रविवारी ईडीने 9 तासांच्या चौकशीनंतर ताब्यात घेतले आहे. यापूर्वी 28 जून रोजीही राऊत यांची ईडीने चौकशी केली होती. अटकेपूर्वी राऊत यांनी माझा कोणत्याही घोटाळ्याशी संबंध नाही,मी शिवसेनेसाठी लढत राहणार आहे असे म्हटले आहे

पत्रा चाळ घोटाळा (Patra Chawl Scam) नक्की काय आहे आणि त्यात संजय राऊत यांचे नाव का आले ते आज आपण पाहणार आहोत

प्रश्न 1: सर्वप्रथम पत्रा चाळ पुनर्विकास प्रकल्प काय आहे हे जाणून घ्या ?

सिद्धार्थ नगर हे उत्तर मुंबईतील गोरेगाव येथे आहे, ते पत्रा चाळ म्हणून प्रसिद्ध आहे. येथे 47 एकरमध्ये 672 घरे आहेत. 2008 मध्ये महाराष्ट्र गृहनिर्माण आणि क्षेत्र विकास प्राधिकरणाने (म्हाडा) पुनर्विकास प्रकल्प सुरू केला आणि 672 भाडेकरूंचे पुनर्वसन आणि क्षेत्राचा पुनर्विकास करण्याचे कंत्राट गुरु आशिष कन्स्ट्रक्शन प्रायव्हेट लिमिटेड (GACPL) ला दिले.

प्रश्न २: संजय राऊत विरुद्ध ईडी खटला काय आहे?

त्रिपक्षीय करारानुसार, GACPL पत्रा चाळमधील 672 भाडेकरूंना सदनिका, म्हाडासाठी 3,000 सदनिका आणि उर्वरित खासगी विकासकांना विकता येणार होते. मात्र, संजय राऊत यांचे निकटवर्तीय प्रवीण राऊत आणि गुरु आशिष कन्स्ट्रक्शनच्या अन्य संचालकांनी म्हाडाची दिशाभूल केल्याचा ईडीचा दावा आहे. तसेच 9 वेगवेगळ्या खाजगी विकासकांना फ्लोअर स्पेस इंडेक्स म्हणजेच FSI विकून 901.79 कोटी रुपये कमावले, परंतु त्यांनी 672 भाडेकरूंना फ्लॅट दिले नाहीत किंवा म्हाडासाठी कोणतेही फ्लॅट बांधले नाहीत.

यानंतर GACPL ने Meadows नावाचा प्रकल्प सुरू केला आणि फ्लॅट खरेदीदारांकडून सुमारे 138 कोटी रुपयांची बुकिंग रक्कम घेतली. गुरु आशिष कन्स्ट्रक्शनने या बेकायदेशीर कामांमधून 1,039.79 कोटी रुपये कमावल्याचा ईडीचा आरोप आहे.

प्रश्न 3: ईडीला त्याच्या तपासात काय आढळले आहे आणि त्यांनी काय दावा केला आहे ?

प्रवीण राऊत यांना रिअल इस्टेट कंपनी एचडीआयएलकडून 100 कोटी रुपये मिळाल्याचा दावा ईडीने केला आहे. प्रवीणने हे पैसे त्याचे जवळचे सहकारी, कुटुंबातील सदस्य आणि संजय राऊत यांच्या कुटुंबीयांना दिले. 2010 मध्ये संजय राऊत यांची पत्नी वर्षा राऊत यांच्या खात्यावर 83 लाख रुपये पाठवण्यात आल्याचा आरोप ईडीने केला आहे. या पैशातून दादरमध्ये फ्लॅट घेतला. याशिवाय महाराष्ट्रातील अलिबागमधील किहीम बीचवर वर्षा राऊत आणि स्वप्ना पाटकर यांच्या नावावर किमान 8 भूखंड खरेदी केल्याचा दावा ईडीने केला आहे. स्वप्ना ही संजय राऊत यांचे निकटवर्तीय सुजित पाटकर यांची पत्नी आहे. या जमिनीच्या व्यवहारात रोख रक्कमही देण्यात आली होती. ईडीने सांगितले की, या मालमत्तेची ओळख पटल्यानंतर प्रवीण राऊत आणि त्यांच्या साथीदारांच्या या सर्व मालमत्ता जप्त करण्याचे आदेश जारी करण्यात आले आहेत.

प्रश्न 4: प्रकल्पात काय चूक झाली ?

करारानुसार, विकासकाने प्रकल्प पूर्ण होईपर्यंत सर्व 672 भाडेकरूंना दरमहा भाडे अदा करायचे होते. मात्र, 2014-15 पर्यंतच भाड्याचे पैसे देण्यात आले. त्यानंतर भाडे न भरणे आणि प्रकल्प पूर्ण होण्यास विलंब होत असल्याच्या तक्रारी भाडेकरूंनी सुरू केल्या. दरम्यान, प्रवीण राऊत आणि GACLच्या इतर संचालकांनी म्हाडाची दिशाभूल करून 672 विस्थापित भाडेकरूंना किंवा म्हाडाला फ्लॅट न देता 901.79 कोटी रुपयांना FSI देऊन 9 खासगी विकासकांना फ्लॅट विकल्याची माहिती समोर आली आहे. यानंतर GACL ने Meadows नावाचा प्रकल्प सुरू केला आणि फ्लॅट खरेदीदारांकडून सुमारे 138 कोटी रुपयांची बुकिंग रक्कम घेतली. म्हाडाने 12 जानेवारी 2018 रोजी विकासकाने भाडे न भरल्याने, विलंब आणि अनियमितता यामुळे विकासकाला समाप्तीची नोटीस बजावली. या नोटिशीनंतर जीएसीएलकडून एफएसआय घेतलेल्या 9 विकासकांनी उच्च न्यायालयात धाव घेतली. त्यानंतर पुनर्विकास प्रकल्प रखडला आणि तेव्हापासून 672 भाडेकरूंचे भवितव्य टांगणीला लागले आहे.

प्रश्न 5: प्रकल्पाची सद्यस्थिती काय आहे ?

2020 मध्ये, महाराष्ट्र सरकारने 672 भाडेकरूंचे पुनर्वसन करण्यासाठी आणि भाडे भरण्यासाठी तोडगा काढण्यासाठी महाराष्ट्राचे निवृत्त मुख्य सचिव जॉनी जोसेफ यांच्या अध्यक्षतेखाली एक सदस्यीय समिती स्थापन केली. समितीच्या शिफारशी आणि म्हाडाच्या अभिप्रायानंतर, राज्य मंत्रिमंडळाने जून 2021 मध्ये पत्रा चाळ पुनर्विकास प्रकल्पाला पुन्हा मान्यता दिली. यावर्षी 22 फेब्रुवारी रोजी मुख्यमंत्री उद्धव ठाकरे यांच्या आदेशानुसार रखडलेले बांधकाम पुन्हा सुरू करण्यात आले. आता म्हाडा स्वतः विकासक म्हणून हा प्रकल्प पूर्ण करणार असून 672 भाडेकरूंना फ्लॅटचा ताबा देणार आहे.

प्रश्न 6: ईडीच्या आतापर्यंतच्या तपासात काय घडले ?

याप्रकरणी 1 जुलै रोजी संजय राऊत यांची 10 तास चौकशी करण्यात आली होती. यादरम्यान मनी लाँडरिंग कायद्यांतर्गत (पीएमएलए) राऊत यांचा जबाब नोंदवण्यात आला. एप्रिलमध्ये ईडीने वर्षा राऊत आणि त्यांच्या दोन साथीदारांची 11.15 कोटी रुपयांची मालमत्ता जप्त केली होती. यामध्ये अलिबागचे 8 भूखंड आणि दादर, मुंबई येथील फ्लॅट जोडण्यात आले. यामध्ये प्रवीण राऊत यांच्याकडे 9 कोटींची तर संजय राऊत यांच्या पत्नी वर्षा यांच्याकडे 2 कोटींची संपत्ती आहे. या वर्षी फेब्रुवारीमध्ये पत्रा चाळ प्रकरणी ईडीने प्रवीण राऊतला अटक केली होती. आणि ते सध्या न्यायालयीन कोठडीत आहे.